Ποιοι μεσολαβούν ανάμεσα στους εμπόρους και το πολυπόθητο κρατικό χρήμα;

Στο σύστημα των προμηθειών εξοπλισμών ο ρόλος των πολιτικών προσώπων είναι κομβικός: Στον βαθμό που μεταφέρουν τη βούληση της κυβέρνησης και παίρνουν τις αποφάσεις, γίνονται ο αγαπημένος στόχος των εταιρειών και των μεσαζόντων τους για την προώθηση συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων.

Ακης Τσοχατζόπουλος

Ο μόνος έως τώρα από τους υπουργούς που εμπλέκονται σε υποθέσεις εξοπλιστικών προ- γραμμάτων που έχει καταδικαστεί για υποθέσεις παθητικής και ενεργητικής δωροδοκίας, όπως και νομιμοποίησης παράνομων εσόδων, είναι ο Ακης Τσοχατζόπουλος. Ο ισχυρός άντρας του ΠΑΣΟΚ, που παραλίγο να κερδίσει και την ηγεσία του κόμματος, είχε την τύχη και την ατυχία να βρεθεί στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας από το 1997 έως το 2002, μια εποχή που το εξοπλιστικό πάρτι βρέθηκε στο ζενίθ και οι παραγγελίες οπλικών συστημάτων έδιναν και έπαιρναν.

Συγκροτώντας μια ομάδα στενών συνεργατών, ο Τσοχατζόπουλος βρέθηκε στο κέντρο ενός παιχνιδιού που μέσω των περιβόητων «αντισταθμιστικών ωφελημάτων» σήμανε μια υπεραπόδοση κερδών ως μιζών. Ήταν το 2011, με την Εξεταστική στη Βουλή για τα υποβρύχια, που το κουβάρι άρχισε να ξετυλίγεται. Η επιμονή του πρώην υπουργού μάλιστα να κρατά λεπτομερείς σημειώσεις, ακόμα και για πράγματα που τον «καίνε», απέβη μοιραία. Σύμφωνα με το πόρισμα των εισαγγελέων: «Το χρονικό διάστημα από τον Μάιο 1998 έως τις 7/6/2001 φέρεται να απέκρυψε περιουσία συνολικού ύψους 16.202.000 ελβετικών φράγκων και 1.748.000 δολαρίων ΗΠΑ, χρήματα τα οποία αποτελούν προϊόν παθητικής δωροδοκίας του ίδιου σχετικά με τις συμβάσεις προμήθειας των οπλικών συστημάτων TOR M1. Τη 2α/12/2002 φέρεται να απέκρυψε περιουσία συνολικού ύψους 2.960.225 ελβετικών φράγκων σχετικά με τις συμβάσεις “Αρχιμήδης” και “Ποσειδών 2” (υποβρύχια), τα οποία αποτελούν παράνομη αμοιβή, που κατέβαλε μέσω άλλης εταιρείας η γερμανική εταιρεία Ferrostaal».

Η καταδίκη του το 2012 αποτέλεσε ένα προ- ηγούμενο που θορύβησε τους άλλους εμπλεκόμενους υπουργούς σε υποθέσεις που ακόμα διερευνώνται ή πρόκειται, ελπίζουμε, να διερευνηθούν.

Γιάννης Σμπώκος

Ο πολιτικός μηχανικός από τα Ανώγεια Κρήτης ήταν διακεκριμένο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. Διετέλεσε  γραμματέας της Οργάνωσης Πολιτικών Μηχανικών του ΠΑΣΟΚ (1982-1983), μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος (1994), μέλος της Επιτροπής Δεοντολογίας (1996-1999) και πρώτος γενικός διευθυντής του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), το 1983-1989, καθώς και γενικός γραμματέας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος (1993-1996).

Το 1997 τοποθετήθηκε στη θέση του διευθυντή Εξοπλισμών, καλούμενος να συντονίσει την εκτέλεση του πρώτου πενταετούς εξοπλιστικού προγράμματος της κυβέρνησης Σημίτη, της μεγαλύτερης και πιο συντονισμένης δημόσιας δαπάνης για όπλα. Παραιτήθηκε από τη θέση αυτή για να διεκδικήσει την εκλογή του ως βουλευτή στις κάλπες του 2000, καθώς η πολιτική φιλοδοξία ήταν κάτι που δεν τον εγκατέλειψε ποτέ.

Βρέθηκε ενώπιον της Δικαιοσύνης «καρφωμένος» από τις σημειώσεις του Ακη Τσοχατζόπουλου, στο πλαίσιο της διερεύνησης των συνθηκών αγοράς των περίφημων υποβρυχίων 214. Από τότε, με τα στόματα να ανοίγουν, ο Σμπώκος ενεπλάκη σε πλείονες υποθέσεις δωροδοκίας. Αποτελώντας τον «ταμία» του Ακη Τσοχατζόπουλου, έπαιρνε εκατομμύρια ευρώ (που τα διοχέτευε κυρίως σε χρηματιστηριακές εταιρείες, στις οποίες με τη βοή- θεια του χρηματιστή πεθερού του τα επένδυε με επιτυχία). Φέρεται να είχε λογαριασμούς σε όλον τον κόσμο, αλλά δεν εμφανίζεται πουθενά ως δικαιούχος. Οι σχέσεις του με τον πρώην μέντορά του διαταράχθηκαν σε βαθμό τέτοιο μάλιστα που ο Τσοχατζόπουλος φέρεται να είχε χρησιμοποιήσει και τη βοήθεια μπράβων προσπαθώντας να εκβιάσει τον Σμπώκο, ώστε να του υφαρπάξει χρήματα που θεωρού- σε ότι του ανήκαν.

Αντώνης Κάντας

Ταξίαρχος εν αποστρατεία, συντηρητικός ως άνθρωπος και βαθιά θρησκευόμενος, ο περιγραφόμενος ως πολιτικά ανεξίθρησκος Αντώνης Κάντας, αφού ασχολήθηκε με τα οικονομικά και τις πολιτικές επιστήμες, περνώντας μάλιστα ως διδάσκων και από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, βρέθηκε το 1997 να είναι αναπληρωτής γενικός διευθυντής Εξοπλισμών. Ήταν η εποχή που γιγαντώθηκαν οι εξοπλιστικές δαπάνες της χώρας, σε έναν παροξυσμό αγορών, που κατευθύνθηκε από την κυβέρνηση Σημίτη, με υπουργό Άμυνας τον φίλο του Κάντα, Άκη Τσοχατζόπουλο. Ο Κάντας παρέμεινε στη θέση του έως το 2002, οπότε και μετά από τετράμηνη συγκατοίκηση με τον νέο υπουργό, Γιάννο Παπαντωνίου, απομακρύνθηκε.

Το 2013, στο πλαίσιο δικαστικής διερεύνησης των προμηθειών στα εξοπλιστικά, βρέθηκε να διαθέτει λογαριασμό στη Σιγκαπούρη, ύψους 14 εκατ. ευρώ. Ο ίδιος παραδέχθηκε την αποδοχή μιζών, με έμφαση στην υπόθεση των υποβρυχίων, ενώ αποκάλυψε κι άλλους λογαριασμούς του. Ταυτόχρονα, αποκάλυψε πλήθος ονομάτων που συνδέονται με παράνομους χρηματισμούς. Με το πλήθος των εξοπλιστικών προγραμμάτων, στα οποία εμπλέκεται με τις κατηγορίες της δωροδοκίας και της νομιμοποίησης παράνομων εσόδων, να είναι κάθε μέρα και πιο μεγάλο, οι εκκρεμότητες με τη Δικαιοσύνη παραμένουν ανοικτές παρά την επιδίκαση έως τώρα ιδιαίτερα μεγάλων ποινών.

Γιάννος Παπαντωνίου

Ο άνθρωπος που, όπως λέει, «έβαλε τη χώρα στο ευρώ», βρέθηκε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας το 2002, αντικαθιστώντας τον Άκη Τσοχατζόπουλο. Αν και η περίοδος που έμεινε στο υπουργείο δεν χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο φρενιτιώδη ρυθμό αγοράς εξοπλιστικών όπως του προκατόχου του, δεν έλειψαν και τότε τα μεγάλα deals, όπως τα Apache, τα Leopard και τα ΝΗ90. Επίσης, και το σημαντικότερο, ήταν η περίοδος που υπογράφτηκαν αρκετές από τις συνοδευτικές συμβάσεις περί των περίφημων «αντισταθμιστικών ωφελημάτων», όπως αυτή των αρμάτων μάχης Leopard. Κατηγορίες περί προβλημάτων σε αυτές, που αφορούσαν υποθέσεις ενεργητικής ή παθητικής δωροδοκίας, καθώς και νομιμοποίησης παράνομων εσόδων, βρίσκονταν πάντα στο προσκήνιο, όμως έως τώρα η εμπλοκή του πρώην υπουργού δεν έχει αποδειχθεί.

Πριν από λίγες εβδομάδες, ωστόσο, η Βουλή αποφάσισε τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής που αφορά και αυτόν. Με δεδομένη την καταδίκη του πρώην υπουργού λόγω ελλιπούς δήλωσης «πόθεν έσχες» και κατηγορίες πολιτικών, όπως ο Στ. Θεοδωράκης, για παράνομους λογαριασμούς στην Ελβετία, όπως τεκμαίρονται από τη «λίστα Λαγκάρντ», το πόρισμα της επιτροπής αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος

Ο Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος βρέθηκε στο τιμόνι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για μόλις δύο χρόνια, από την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κώστα Καραμανλή το 2004 έως τις αρχές του 2006, οπότε και αντικαταστάθηκε από τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Συνέδεσε το όνομά του με την προμήθεια 30 αεροσκαφών F-16, με κόστος γύρω στα 60 εκατομμύρια ευρώ το ένα, τον Ιούλιο του 2005.

Η αγορά αυτή αντικαθιστούσε την προδιαγεγραμμένη από την προηγούμενη κυβέρνηση αγορά των ευρωπαϊκών Eurofighter, καθώς επίσης παρέκαμπτε τον γαλλικό παράγοντα, που προωθούσε τα Rafale. Ο υπουργός υπεραμύνθηκε της αγοράς, η οποία ωστόσο ούτε από το στράτευμα είχε ζητηθεί ούτε προσέδιδε ουσιαστικό πλεονέκτημα, αλλά απλώς εμπέδωνε το αίσθημα συνεργασίας της νεοσύστατης τότε κυβέρνησης με τους Αμερικανούς.

Ευάγγελος Βενιζέλος

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος βρέθηκε στο τιμόνι του υπουργείου Άμυνας από το 2009 μέχρι το 2011, επί πρωθυπουργίας του Γιώργου Παπανδρέου. Σε σχέση με τους προκατόχους του, είχε μικρότερες εξουσίες, καθώς οι εξοπλισμοί ανατέθηκαν στον έμπιστο του Παπανδρέου, Πάνο Μπεγλίτη, ενώ οι εισηγήσεις στο ΚΥΣΕΑ στον Θεόδωρο Πάγκαλο. Επί υπουργίας του, ωστόσο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος ολοκλήρωσε το σίριαλ της υπόθεσης των υποβρυχίων. Πρώτα, με τον νόμο 3885/2010, «Κύρωση των συμβάσεων που αφορούν το μέλλον των ελληνικών ναυπηγείων», αναθεώρησε τη σύμβαση με την εταιρεία κατασκευής των υποβρυχίων, οδηγώντας τελικά στην παραλαβή τους – με επιπλέον κόστος και χωρίς καμία λογοδοσία για τα προηγούμενα θέματα καθυστερήσεων. Ακόμα σημαντικότερο, ωστόσο, υπήρξε το γεγονός πως με τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο επετεύχθη η πώληση των Ναυπηγείων του Σκαραμαγκά στην Αbu Dhabi Μar, με διευθύνοντα σύμβουλο τον Ισκαντάρ Σάφα, με μια σύμβαση που χαρακτηρίστηκε σκανδαλώδης λόγω του χαμηλού τιμήματος, αλλά και της συνολικής μεθόδευσης, ώστε να μπορέσουν να αποχωρήσουν οι Γερμανοί της ThyssenKrupp χωρίς ουδέποτε να λογοδοτήσουν για το όργιο κακοδιαχείρισης και υπερεκμετάλλευσης των ναυπηγείων.

Γι’ αυτήν την υπόθεση ήταν πάγιο το αίτημα της διερεύνησης μέσω Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής, την ίδια ώρα που ο Ευάγγελος Βενιζέλος διαφημίζει τις επιλογές του ως σωτηρία τόσο των ναυπηγείων όσο και των υποβρυχίων που πλέον δεν γέρνουν.

Πάνος Καμμένος

Ο Πάνος Καμμένος, ως βουλευτής ακόμα τότε της Ν.Δ., έγινε πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, αλλά και τέθηκε επικεφαλής της ελληνικής αποστολής στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη το 2006. Από τη θέση του αυτή ανέπτυξε επαφές με τα γαλλικά συμφέροντα στον χώρο των προμηθειών εξοπλισμών, αποδυόμενος σε ένα λόμπινγκ που αποδείχθηκε τελικά ατελέσφορο.  Η τεχνογνωσία ωστόσο δεν πήγε χαμένη: από τη θέση του πια ως υπουργού Εθνικής Αμυνας, ο Πάνος Καμμένος ξαναήρθε στο προσκήνιο πρόσφατα, όταν κατηγορήθηκε από βουλευτές του συγκυβερνώντος ΣΥΡΙΖΑ ότι προωθεί πρόγραμμα εξοπλιστικών προμηθειών από τις ΗΠΑ, που περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό παλαιότερων αεροσκαφών F-16 και την αγορά καινούργιων μαχητικών F-35 με διόλου ευκαταφρόνητο τίμημα, που θα αγγίξει, αν πραγματοποιηθεί, τα 2+2 δισ. ευρώ.