«Έχω ένα σχέδιο για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, αλλά είναι απ’ το χωριό, δεν το ξέρεις»

 

Θεματοφύλακας των πολιτικών λιτότητας και ιδεολογικός κορμός της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει αναχθεί μέσα στα χρόνια σε ύψιστο σύμβολο της θεσμικής κρίσης της Ένωσης, αλλά και σε «μπαμπούλα» της δημοσιονομικής πειθαρχίας για τις «άτακτες» οικονομίες των κρατών-μελών. Στα καθ’ ημάς, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι ταυτόχρονα και ο φερόμενος ως εμπνευστής του οράματος της συρρικνωμένης Ευρώπης – ο υπέρμαχος μιας εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, η οποία ήδη από το 2010 θα έδινε στους υπόλοιπους αντιδρώντες της Ένωσης ένα οριστικό μάθημα περί του τι συνεπάγεται η αμφισβήτηση των επιταγών του. Αυτό υποστήριξε πως άκουσε αυτοπροσώπως απ’ τα χείλη του γερμανού υπουργού Οικονομικών ο πρώην ομόλογός του στις ΗΠΑ, Τίμοθι Γκάιτνερ, σε συνάντηση που είχε μαζί του το 2012. Αυτό έχει υποστηρίξει κατ’ επανάληψιν και ο Γιάνης Βαρουφάκης από τον Ιούλιο του 2015 και εντεύθεν, αν και η εκτίμησή του ότι ο κατ’ ουσίαν ρυθμιστής της Ε.Ε. τάσσεται υπέρ του Grexit προκύπτει αναλύοντας τη στάση του Σόιμπλε και όχι από σαφείς δηλώσεις του.

Αν και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αναμφίβολα οραματίζεται μία νεοφιλελεύθερη και αντιδημοκρατική Ένωση, τα δεδομένα δεν δείχνουν να συμφωνούν με τους Βαρουφάκη και Γκάιτνερ. Ήδη από το 2011, άλλωστε, οπότε οι φήμες  ήθελαν την κυβέρνηση  Παπανδρέου να διερευνά το ενδεχόμενο  εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών ήταν αυτός που εργάστηκε πυρετωδώς προκειμένου να αποτρέψει ένα τέτοιο σενάριο. Σύμφωνα  με το γερμανικό «Spiegel», διέταξε το επιτελείο του στο υπουργείο να συντάξει έρευνα που θα ανέλυε εκτενώς τα δυσμενή αποτελέσματα της εξόδου για την ελληνική  οικονομία• και μ’ αυτή την έρευνα ανά χείρας προσήλθε στην επείγουσα συνάντηση που κάλεσε η Κομισιόν στο Λουξεμβούργο με θέμα το Grexit και την πιθανή  αναδιάρθρωση του ελληνικού  χρέους. Το Grexit ήταν τότε αιτία ανησυχίας περισσότερο για τους Ευρωπαίους παρά για την Ελλάδα• και όταν η έκθεση Σόιμπλε ακύρωσε το μόνο διαπραγματευτικό χαρτί της ελληνικής κυβέρνησης, έκλεισε ταυτόχρονα και τη συζήτηση για το ελληνικό χρέος.

Πού είναι το κείμενο;

Την επομένη του ελληνικού δημοψηφίσματος το 2015, η απειλή του Grexit έφτασε πιο κοντά από ποτέ στο να γίνει πραγματικότητα – πράγμα που ο Γιάνης Βαρουφάκης αργότερα θα διέψευδε, θεωρώντας ότι ουδέποτε είχαν πρόθεση οι δανειστές να πιέσουν προς τα εκεί, καθώς η επιλογή αυτή θα τους κόστιζε 1 τρισ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, οι «ακραίοι κύκλοι της Ευρώπης», όπως τους αποκαλούσε –και συνεχίζει να τους αποκαλεί– η κυβέρνηση, χρησιμοποίησαν τα σενάρια διωγμού της Ελλάδας από την ευρωζώνη πολλάκις, τόσο την περίοδο που οι διαπραγματεύσεις έφταναν σε αδιέξοδο και οδηγούσαν στο δημοψήφισμα, όσο και στο διάστημα που μεσολάβησε από τη νίκη του «Όχι» μέχρι την αναδίπλωση της κυβέρνησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις 8 Ιουλίου 2015, ο ελληνικός Τύπος είχε γεμίσει με την παραπολιτική είδηση περί ενός δίτομου βιβλίου που είχε συντάξει η Κομισιόν με οδηγίες για την πραγματοποίηση του Grexit και φέρεται να είχε παραδώσει ο πρόεδρός της, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, στον Αλέξη Τσίπρα στο περιθώριο της επίσκεψής του στο Ευρωκοινοβούλιο. Η είδηση δεν ανιχνεύεται στον διεθνή Τύπο. Μόνο μία ημέρα νωρίτερα, το περιοδικό «Economist» είχε μεν μιλήσει για την ύπαρξη μιας έκθεσης που έχει συντάξει η Κομισιόν με θέμα το Grexit, η οποία δεν ήταν δίτομη, αλλά είχε «πάχος μία ίντσα», χωρίς όμως να αναφέρεται κάπου ότι οι συντάκτες της είχαν σκοπό να την παραδώσουν στον Τσίπρα. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε λόγος να έχει στην κατοχή του τέτοιο κείμενο ο Γιούνκερ, καθώς σύμφωνα με ρεπορτάζ των «Financial Times» έναν χρόνο πριν, ήδη από το 2012, μια επιτροπή από μέλη της Κομισιόν, του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και του EuroWorking Group φέρονται να είχαν καταρτίσει από κοινού λεπτομερέστατο οδηγό για το Grexit υπό την επωνυμία «Plan Z», ο οποίος όμως έμεινε σε προφορική μορφή, «για να μην αναγκαστούν να τον αποκαλύψουν».

Το δίτομο της Κομισιόν σε διάστημα λίγων ημερών μετατράπηκε σε «Σχέδιο Σόιμπλε». Στον διεθνή οικονομικό Τύπο διέρρευσε λίγες ημέρες μετά και εν όψει των διαπραγματεύσεων η είδηση για την ύπαρξη ενός μονοσέλιδου εγγράφου του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας, που αποκάλυπτε την πρόθεση του Σόιμπλε να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ. Το έγγραφο ωστόσο έδινε δύο επιλογές: Grexit ή δημιουργία του λεγόμενου «Υπερταμείου», όπως και έγινε. Σε κάθε σημείο αμφισβήτησης της πολιτικής των δανειστών, το Grexit επανέρχεται μέσω ισχυρισμών του εγχώριου και του διεθνούς Τύπου ότι υπάρχει σχέδιο, χωρίς αυτό το σχέδιο να αποκαλύπτεται ποτέ, έστω και εν μέρει. Η πρόσφατη άρνηση του Πιερ Μοσκοβισί να το κοινοποιήσει στην Άννα Διαμαντοπούλου ήταν η πολλοστή φορά που το «σχέδιο» –το οποίο είχε εν τω μεταξύ μετονομαστεί σε Plan B– έμεινε στο συρτάρι. Η αιτιολογία ότι «η αποκάλυψη του εγγράφου θα άνοιγε την πόρτα σε σπέκουλα από τις αγορές για δημόσια χρέη χωρών της ευρωζώνης» αφήνει ανοιχτό το ερώτημα γιατί η απλή διαβεβαίωση για την ύπαρξή του αποτρέπει τη σπέκουλα. Η δε όψιμη προσχώρηση των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ στις τάξεις των πολιτικών για τους οποίους το Grexit ταυτίζεται με το

«Σχέδιο Σόιμπλε» και οι υποστηρικτές του με συμμάχους του Γερμανού υπουργού ουδόλως διασκεδάζει την εντύπωση πως το περίφημο σχέδιο κατοικεί στη χώρα των πλασμάτων της φαντασίας.